Sinds begin juni is de kieswijzer zoet water online beschikbaar. Een tool die zich niet beperkt tot Schouwen-Duiveland maar voor heel Zeeland agrariërs en adviseurs meer inzicht geeft in welke zoetwatermaatregelen op een bepaald perceel wel of niet kansrijk zijn. We spraken Ymke Temmerman, trainee Watermanagement aan de HZ UAS. In samenwerking met vele anderen die betrokken zijn bij het Living Lab Schouwen-Duiveland deed zij het werk voor de totstandkoming van de kieswijzer.
Kennis over zoetwatervragen
De kieswijzer is voortgekomen uit de wens specifieke kennis over zoetwatermaatregelen die binnen het Living Lab is ontwikkeld breder te kunnen delen en ontsluiten. Ymke legt uit: “De kieswijzer bestaat uit een vragenlijst met 16 vragen die je thuis op eigen gelegenheid kunt invullen. Iedere vraag geeft inzicht in een factor die van belang is voor de werking van een ondergrondse-, bovengrondse- of bespaarmaatregel. Denk aan druppelirrigatie, opslag van zoet water in de ondergrond en innovatieve drainagetechnieken. Op basis van de antwoorden wordt per maatregel een percentage berekend dat de kansrijkheid van elke zoetwatermaatregel weergeeft. Het laat zien op welke factoren moet worden gelet en wat de moeite waard is verder te onderzoeken. En verder zijn voor de kieswijzer factsheets per maatregel of techniek gemaakt met een overzicht van werking, kosten, theoretische effectiviteit en relevante wet- en regelgeving.”
Voor agrarische ondernemers op Schouwen-Duiveland die nog voor het eind van de maand juni via de voucherregeling een aanvraag willen doen, biedt de kieswijzer hulp bij de oriëntatie op zoetwatermaatregelen. Aarzel niet hem daarbij te gebruiken.
Inspelen op wensen
Over de totstandkoming zegt Ymke: “De start lag bij het verder uitbouwen van de door Deltares ontwikkelde beslisboom voor ondergrondse maatregelen. Deze werd aangevuld met informatie over bovengrondse maatregelen en bespaarmaatregelen. Op basis van gesprekken met experts van Delphy, Acacia Water en de ZLTO is besloten te kiezen voor een digitale kieswijzer die met percentages een inschatting van de kansrijkheid van maatregelen geeft. Hierdoor wordt de beschikbare informatie beter ontsloten en gepresenteerd.”
Testsessies en feedback
Er waren twee testsessies met een groep van potentiële eindgebruikers als agrariërs en adviseurs. Op de zoetwatermarkt die op 7 maart in Zierikzee werd georganiseerd, vulden een aantal bezoekers de 16 vragen van de kieswijzer zoet water in. “Alle vragen en feedback hebben bijgedragen aan de kieswijzer zoals hij nu is. En daar zijn we hartstikke blij mee.”
Fotograaf: Roel Gelderland van HZ UAS
Ymke vond het tof te zien dat deelnemers aan de testsessies aan de hand van de kieswijzer heel open met elkaar in gesprek gingen over hoe zij in het licht van hun bedrijf dachten over bepaalde maatregelen en wat zij als voor – en nadelen daarvan zagen. “Daardoor gingen deelnemers nog veel meer nadenken over hun eigen situatie en mogelijkheden. En naast verduidelijking of aanscherping van sommige vragen bestond er ook behoefte aan het kunnen inschatten van kansen van combinaties van maatregelen (zoals bijvoorbeeld besparen én opslaan), meer weten over de verschillende technieken en maatregelen, en snappen hoe het beschikbare kaartmateriaal over de Zeeuwse ondergrond voor de eigen situatie gebruikt kan worden. Over dat laatste is op advies van Vincent Klap van provincie Zeeland, ook een onderdeel opgenomen.”
Twee betrokkenen bij een van de testsessies, Gert-Jan de Blois, watertechnoloog en Leo Dalebout, akkerbouwer, geven hun mening over de kieswijzer. Gert-Jan: “In mijn opinie is het een handige tool die complexe zoetwateroplossingen dicht bij de mensen brengt. In Zeeland zit iedereen toch te worstelen met de vraag waar haal ik mijn zoete water vandaan, en dan is het een onmisbare tool om meer richting en idee te krijgen over waar je mogelijkheden liggen. Want wat is op mijn ondergrond haalbaar, wat is nu het meest kansrijke en waar begin ik?” Leo Dalebout ziet als meerwaarde van de tool: “Interessant is vooral dat de achtergrondkaarten over bodemopbouw en grondwatersituatie nu gedigitaliseerd zijn en op één plek te vinden. Dat betekent dat je veel makkelijker kunt zoeken.”
Afsluitend benadrukt Ymke: ”De tool is vooral een startpunt voor verder onderzoek en verdere verdieping. Het geeft een richting aan. Maar je staat er niet alleen voor, adviseurs als AddVision, ASD, ZLTO en anderen staan klaar om je verder te helpen. Ik denk dat je ook bij de eigen adviseurs waar je nu al mee werkt te rade kunt gaan.” Mooi vindt Ymke dat de kieswijzer niet alleen een hulpmiddel is voor agrariërs en adviseurs, het helpt ook opleidingen als Scalda ook deze specifieke kennis over zoetwatermaatregelen verder in het onderwijs in te passen.
De kieswijzer werd ontwikkeld door de Zoetwater Academie als onderdeel van Broedplaats Zoet Water Schouwen-Duiveland.
Dit project is een onderdeel van de Broedplaats Zoet Water Schouwen-Duiveland. Het is mogelijk gemaakt met steun van het Interbestuurlijk Programma Vitaal Platteland Zuidwestelijke Delta (IBP-VP-ZWD) en subsidie van provincie Zeeland.
